Ích mẫu là cây gì?
Cây ích mẫu có tên khác là cây chói đèn, cây sung úy. Ích mẫu từ lâu đã được biết đến với công dụng điều kinh, trị đau bụng kinh, rong kinh, rối loạn kinh nguyệt và những bệnh phụ khoa khác. Ngay tên “ích mẫu” cũng cho thấy đây là cây thuốc quý dành cho phụ nữ.
Ích mẫu là cây thảo sống hàng năm, độ cao từ 0,5-1m. Thân cây thẳng, hình vuông, có rãnh dọc, lá mọc đối. Hoa mọc thành các vòng dày đặc ở kẽ lá, quả ích mẫu bé, có ba cạnh và nhẵn.
Bộ phận lấy làm thuốc của ích mẫu là toàn cây thường gọi là ích mẫu thảo. Quả ích mẫu gọi là sung úy tử. Sau khi trồng 3 - 4 tháng, cây ra hoa thì cắt để lại những chồi gốc để cây tiếp tục phát triển. Dược liệu được thu hoạch vào trời nắng, mang rửa sạch, dùng tươi, hoặc phơi trong râm để héo mang nấu cao, hoặc phơi khô để sử dụng dần.
Theo nghiên cứu hiện đại phát hiện toàn cây ích mẫu có chứa atachydrin,leonurin, leonuridin. Ích mẫu nước ta chứa 3 alcaloid, 3 flavonoid (trong đó có rutin), 1 glycosid có khung steroid. Hạt ích mẫu có leonurin. Những hoạt chất của ích mẫu có công dụng lên tử cung, tim mạch, hệ thần kinh, huyết áp, đồng thời là kháng sinh đối với một vài vi trùng, ngoài ra cao ích mẫu trị mụn và cũng có công dụng điều trị viêm thận và phù thũng cấp.
Cách bào chế ích mẫu
Ích mẫu cắt đoạn: Là lấy cây ích mẫu tươi đã phơi khô bỏ rễ, cắt thành từng đoạn dài khoảng 3–5cm. Trường hợp thân và cành cây to, dài thì cần nhúng nước, ủ mềm rồi cắt đoạn, sau đó phơi khô.
Ích mẫu chích rượu: Cho 10kg ích mẫu trộn cùng với 3kg rượu, ủ một đêm. Sau đó sao bằng lửa nhỏ cho tới khi ích mẫu chuyển màu hơi đen.
Ích mẫu chích giấm: Tẩm giấm vào ích mẫu theo tỷ lệ 10kg ích mẫu : 2kg giấm, ủ sau đó sao vàng.
Ích mẫu chế: lấy ích mẫu 10kg, giấm 1kg, rượu 1kg, gừng tươi 2kg, muối ăn 200g, nước sôi. Giã nát gừng vắt lấy nước, sau đó lấy nước sôi pha muối rồi hòa lẫn cùng giấm và rượu, cho hỗn hợp thu được vào ích mẫu trộn kỹ, ủ khoảng 1 giờ, sau đó mang phơi khô.
Công dụng của ích mẫu
Công dụng trên tử cung: Ích mẫu có công dụng trực tiếp đến tử cung, gây hưng phấn, làm tử cung co thắt nhiều và mạnh hơn. Điều trị sa tử cung bằng nước sắc ích mẫu cho thấy có công dụng giống dùng thuốc Ergotamine, tuy có tác dụng chậm nhưng ích mẫu lành tính hơn.
Tác dụng đến hệ tim mạch: Ích mẫu có công dụng tăng lưu lượng tuần hoàn ở động mạch vành, làm chậm nhịp tim, cải thiện tuần hoàn bị rối loạn, đồng thời ức chế ngưng tập tiểu cầu, cải thiện hoạt tính Fibrinogen.
Cao Ích Mẫu có công dụng hạ huyết áp, nhất là với thời kỳ đầu của bệnh.
Chữa trị viêm cầu thận bằng nước sắc ích mẫu cho 80 bệnh nhân ở những độ tuổi khác nhau, được điều trị bình thường thì tất cả cùng khỏi. Sau đó tiếp tục theo dõi thêm trong 5 năm, không thấy có ai tái phát.
Cây ích mẫu có thể làm sẩy thai. Phụ nữ uống quá nhiều ích mẫu có thể gây không thụ thai.
Cao ích mẫu được chiết xuất từ nước hoặc cồn mới có công dụng tăng cường co bóp tử cung, còn khi chiết bằng Ether thì có công dụng ngược lại, gây ức chế hoạt động co bóp tử cung.
Ích mẫu trị kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh: Dử dụng ích mẫu, ngải cứu, bạch đồng nữ, hương phụ mỗi loại 12g, sắc uống, ngày một thang.
Ích mẫu trị viêm thận gây phù: Lấy 40-100g ích mẫu sắc uống nóng hoặc phối hợp với bạch mao căn, xa tiền, mỗi loại 16g, sắc uống.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét